Czym jest HTTP? Definicja
HTTP (Hypertext Transfer Protocol) to protokół komunikacyjny, który odgrywa rolę nie do przecenienia w funkcjonowaniu współczesnego Internetu. Został opracowany na początku lat 90. przez Tima Bernersa-Lee, aby umożliwić wymianę informacji w formie hipertekstu, który łączy różne dokumenty poprzez odnośniki (linki). HTTP umożliwia przeglądanie stron internetowych, pobieranie plików oraz komunikację między serwerami a klientami (np. przeglądarkami internetowymi).
HTTP działa w modelu klient-serwer. Klient (np. przeglądarka internetowa) wysyła żądanie do serwera, na którym znajdują się zasoby, takie jak strony internetowe, obrazy, filmy itp. Serwer przetwarza to żądanie i zwraca odpowiedź, która może zawierać żądany zasób lub informacje o błędzie. HTTP jest protokołem bezstanowym, co oznacza, że każdy pojedynczy request i response są niezależne od siebie — serwer nie zachowuje informacji o poprzednich interakcjach.
Jak działa HTTP?
HTTP operuje na zasadzie żądanie-odpowiedź, gdzie każde połączenie HTTP składa się z dwóch komponentów: żądania (request) i odpowiedzi (response).
Żądanie HTTP (HTTP Request)
Żądanie HTTP składa się z kilku elementów:
- Metoda HTTP: Określa działanie, jakie klient chce wykonać na serwerze. Najbardziej znane metody to:
- GET: Pobranie zasobu. Jest najczęściej używaną metodą.
- POST: Wysłanie danych do serwera (np. formularzy).
- PUT: Aktualizacja zasobu na serwerze.
- DELETE: Usunięcie zasobu z serwera.
- HEAD: Pobranie tylko nagłówków odpowiedzi, bez treści zasobu.
- URL (Uniform Resource Locator): Adres zasobu, który klient chce uzyskać.
- Nagłówki HTTP (HTTP Headers): Zawierają dodatkowe informacje, takie jak typ zawartości, akceptowane formaty odpowiedzi, informacje o autoryzacji, itp.
- Treść żądania (Request Body): Opcjonalny element, używany głównie przy metodach POST lub PUT do przesyłania danych na serwer.
Przykładowe żądanie HTTP może wyglądać tak:
GET /index.html HTTP/1.1
Host: www.przyklad.com
User-Agent: Mozilla/5.0
Accept-Language: en-US,en;q=0.5
Odpowiedź HTTP (HTTP Response)
Odpowiedź serwera również składa się z kilku elementów:
- Kod statusu (Status Code): Liczba trzycyfrowa wskazująca wynik przetwarzania żądania. Przykładowe kody statusu to:
- 200 OK: Żądanie zakończyło się sukcesem.
- 404 Not Found: Żądany zasób nie został znaleziony.
- 500 Internal Server Error: Błąd wewnętrzny serwera.
- Nagłówki odpowiedzi (Response Headers): Podobnie jak w przypadku żądania, zawierają dodatkowe informacje.
- Treść odpowiedzi (Response Body): Faktyczna zawartość, np. kod HTML, obraz, plik.
Przykład odpowiedzi HTTP:
HTTP/1.1 200 OK
Content-Type: text/html
Content-Length: 137
Connection: keep-alive
<html>
<head><title>Przykład</title></head>
<body>Witaj, to jest przykładowa strona HTML.</body>
</html>
Przepływ pracy HTTP
Typowy przepływ pracy HTTP wygląda następująco:
- Użytkownik wprowadza adres URL w przeglądarce.
- Przeglądarka tworzy żądanie HTTP, używając metody GET, aby uzyskać zasób.
- Serwer odbiera żądanie, przetwarza je, a następnie zwraca odpowiedź HTTP.
- Przeglądarka odbiera odpowiedź i wyświetla treść (np. stronę internetową) użytkownikowi.
HTTPS a HTTP — jakie są różnice?
HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) to rozszerzenie HTTP, które zapewnia bezpieczną wymianę danych między klientem a serwerem poprzez szyfrowanie komunikacji. HTTPS jest obecnie standardem dla większości stron internetowych, szczególnie tych, które przetwarzają wrażliwe dane, takie jak dane logowania, numery kart kredytowych, czy dane osobowe.
Szyfrowanie
Najważniejszą różnicą między HTTP a HTTPS jest szyfrowanie. HTTPS wykorzystuje protokół SSL/TLS (Secure Sockets Layer/Transport Layer Security), który szyfruje dane przesyłane między klientem a serwerem. Dzięki temu nawet jeśli dane zostaną przechwycone przez osobę trzecią, nie będzie ona mogła ich odczytać.
Certyfikaty SSL/TLS
Aby strona mogła korzystać z HTTPS, musi posiadać certyfikat SSL/TLS. Certyfikat ten jest wydawany przez zaufane organizacje zwane Urzędami Certyfikacji (CA, Certification Authorities). Certyfikat potwierdza tożsamość właściciela strony oraz autentyczność domeny, co zabezpiecza użytkowników przed atakami typu „man-in-the-middle” (MITM).
Porty sieciowe
HTTP i HTTPS korzystają z różnych portów sieciowych:
- HTTP: Domyślnie używa portu 80.
- HTTPS: Domyślnie używa portu 443.
Wydajność
Szyfrowanie i deszyfrowanie danych w HTTPS może nieco obciążać zasoby systemowe, co w teorii mogłoby prowadzić do spadku wydajności w porównaniu z HTTP. Jednakże współczesne technologie szyfrowania są na tyle zoptymalizowane, że różnica ta jest praktycznie niezauważalna dla użytkownika końcowego.
Bezpieczeństwo i prywatność
- HTTPS zapewnia integralność danych — zabezpiecza przed ich modyfikacją przez osoby trzecie podczas transmisji.
- Autoryzacja — HTTPS weryfikuje tożsamość serwera, co chroni użytkowników przed odwiedzaniem fałszywych stron internetowych.
- Prywatność — HTTPS chroni prywatność użytkowników, zapobiegając szpiegowaniu ich aktywności online przez osoby trzecie.
SEO i zaufanie użytkowników
Google oraz inne wyszukiwarki internetowe promują strony korzystające z HTTPS. Dodatkowo użytkownicy bardziej ufają stronom z zabezpieczeniami HTTPS, co jest szczególnie ważne w e-commerce i serwisach wymagających podania danych osobowych.